Licht van Christus!
“De Paaskaars is symbool voor het licht van Christus én het is een symbool van het geloof,” vertelt broeder Michaël van de abdij van Egmond. “In één afbeelding wordt als het ware verteld waar het in het christelijk geloof om gaat.”
Een groep van 18 gemeenteleden is op een dinsdag in maart in de abdij van Egmond. ’s Middags zullen we zelf een kaars bewerken tot ‘huispaaskaars’. ’s Ochtends zijn we in de abdij voor uitleg over de symboliek. Broeder Michaël laat zien welke kaarsen er dit jaar zijn. We zien een kaars met hugenotenkruis, een kaars met een pelikaan, een kaars met een levensboom en een kaars met Christus met het overwinningsvaandel. Voor de Engelmunduskerk hebben de koster en de dominees gekozen voor de afbeelding van de levensboom. “In het boek Genesis mogen Adam en Eva niet eten van de boom van kennis van goed en kwaad. Ze doen dat toch. Door Jezus Christus wordt deze boom een levensboom. Uit het kruis groeit een boom, uit de dood komt leven.” Broeder Michaël laat zien dat de rode vruchten de 12 discipelen voorstellen, de vruchten aan de boom van geloof. De twee vogels verbeelden de menselijke ziel.
En passant meldt hij ook nog even dat we als protestanten niet te moeilijk moeten doen over (paas)eieren, het ‘heidense lentesymbool’. “Een ei staat voor het doorbreken van nieuw leven. In het jaartal 2017 is een klein nestje met eitjes te zien, een grappig detail.” Wat is de betekenis van de paaskaars? Sinds de jaren 80 is het branden van een paaskaars in veel protestantse kerken gangbaar geworden. In de paasnacht wordt een nieuwe kaars, het Licht van Christus binnengebracht. Het licht is sterker dan de duisternis, het leven overwint de dood!
De paaskaars brandt daarna het hele jaar. In de meeste -sober ingerichte- protestantse kerken is de paaskaars een van de weinige zichtbare liturgische onderdelen. In de katholieke kerken brandt de paaskaars alleen in de paastijd. Na Pinksteren is hij uit. De gedachte is dat de paaskaars symbool staat voor de opgestane Heer. Na Pinksteren moeten de leerlingen zelf – de gemeente van Christus dus- de opgestane Heer gestalte geven in het dagelijks leven, daartoe geïnspireerd door de heilige Geest. De rest van het jaar wordt de kaars alleen gebrand bij een doop of uitvaart, als verbintenis met Christus. In de meeste protestantse kerken brandt de kaars het hele jaar, om zo te benadrukken dat de opgestane Christus, de Levende Heer altijd aanwezig is. Laten zien dat Christus opgestaan en aanwezig is, nieuw leven, licht overwint duisternis: het bepaalt ons allemaal bij de kern van het feest van Pasen en daarmee bij het christelijk geloof. Het is een geloof dat soms tegen beter weten in gaat. Het is ook een voortdurend gebed dat het wáár zal zijn.
Zingend besloten we de dag. “Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, vuur dat nooit meer dooft…”. Dat dát licht van Pasen ons leven mag verlichten! Van harte wens ik u zalig Pasen!
ds. Barbara de Groot
Voor de betekenis van de paaskaars heb ik gebruik gemaakt van ‘de paaskaars – een handreiking’, uitgave van de Protestanste Kerk in Nederland.
